neo
در سیستم‌های کنترل صنعتی، یکی از اجزای کلیدی که وظیفه‌ی تنظیم و سازگاری سخت‌افزار با شرایط مختلف عملیاتی را بر عهده دارد، جامپر (Jumper Switch) است. اگرچه از نظر ظاهری یک قطعه بسیار ساده به نظر می‌رسد، اما انتخاب درست یا نادرست وضعیت جامپر می‌تواند تأثیر چشمگیری بر عملکرد کلی اینورتر و حتی ایمنی سیستم داشته باشد.
جامپر در حقیقت یک اتصال مکانیکی کوچک است که به وسیله‌ی آن می‌توان مسیر جریان را روی برد تغییر داد یا بین چند گزینه مختلف یک حالت خاص را انتخاب کرد. این روش ساده، سریع و کم‌هزینه باعث شده که در بسیاری از تجهیزات الکترونیکی و به ویژه درایوها و اینورترها، برای پیکربندی سخت‌افزاری از جامپر استفاده شود.
در این مقاله به بررسی دقیق نقش جامپرها در اینورتر، انواع آن‌ها، کاربردهای عملی و اهمیت تنظیم صحیح آن‌ها پرداخته می‌شود.
جامپر در واقع یک پل رسانا است که روی پایه‌های مشخصی از برد قرار می‌گیرد تا مسیر الکتریکی خاصی برقرار شود. در اینورترها، جامپرها معمولاً برای انتخاب نوع سیگنال (ولتاژ یا جریان)، نحوه اتصال زمین، یا تعیین وضعیت ترمینال‌های مشترک استفاده می‌شوند.
دلیل اصلی استفاده از جامپر در اینورترها عبارت است از:
انعطاف‌پذیری در طراحی: یک اینورتر باید با تجهیزات متنوعی مانند PLC، سنسورهای صنعتی، پتانسیومترها یا ترانسمیترها سازگار باشد. جامپر این امکان را فراهم می‌کند.
سادگی در تغییر تنظیمات: بدون نیاز به تعویض سخت‌افزار یا تغییرات گسترده در سیم‌کشی، تنها با جابجایی یک اتصال کوچک می‌توان عملکرد سیستم را تغییر داد.
هزینه کم: در مقایسه با کلیدهای انتخاب‌گر یا تنظیمات نرم‌افزاری پیچیده، جامپر یک راهکار کم‌هزینه و قابل اعتماد است.
موقعیت نسبی جامپرها و ترمینال ها روی برد کنترل اینورتر NE900
در بسیاری از اینورترها، تعدادی جامپر کلیدی قرار دارد که هر کدام وظیفه‌ی خاصی را بر عهده دارند. در ادامه به معرفی مهم‌ترین آن‌ها در اینورتر NE900 می‌پردازیم.
این جامپر مشخص می‌کند که آیا ترمینال‌های COM و CME به هم متصل باشند یا خیر:
این انتخاب در مواقعی اهمیت دارد که مرجع سیگنال‌های کنترلی باید مشترک یا ایزوله باشند. به عنوان مثال، در صورت استفاده از تجهیزات خارجی با زمین مشترک، اتصال COM و CME توصیه می‌شود.
این جامپر وظیفه دارد رابطه بین زمین سیگنال (GND) و زمین حفاظتی (E) را مشخص کند:
در محیط‌های صنعتی که نویز الکترومغناطیسی زیاد است، اتصال GND به زمین حفاظتی می‌تواند باعث کاهش تداخل و افزایش پایداری سیستم شود. اما در برخی شرایط، برای جلوگیری از ایجاد حلقه زمین، جداسازی آن‌ها بهتر است.
این انتخاب زمانی اهمیت دارد که بخواهیم سیگنال‌های مرجع کنترلی به صورت ایزوله از نویز محیط کار کنند یا بالعکس، در شرایطی که حفاظت بیشتری در برابر خطا نیاز است COM را به ارت متصل کنیم.
این دو جامپر نوع سیگنال خروجی آنالوگ اینورتر را مشخص می‌کنند:
خروجی‌های آنالوگ اغلب برای مانیتورینگ پارامترهایی مانند سرعت موتور، فرکانس لحظه‌ای یا گشتاور استفاده می‌شوند. این قابلیت به کاربر اجازه می‌دهد اطلاعات عملکرد موتور را به سیستم‌های مانیتورینگ یا PLC منتقل کند.
این جامپر نوع ورودی آنالوگ فرمان را مشخص می‌کند:
این ورودی معمولاً برای کنترل سرعت موتور استفاده می‌شود. به عنوان مثال، یک PLC می‌تواند با ارسال سیگنال 0–10V سرعت موتور را بین صفر تا 100 درصد تغییر دهد.
تنظیم صحیح جامپرها از چند جنبه اهمیت دارد:
فرض کنید در یک کارخانه، اینورتر باید توسط یک PLC کنترل شود. PLC خروجی آنالوگ 4–20mA دارد و در عین حال نیاز است سرعت موتور در اتاق کنترل مانیتور شود. در این شرایط تنظیمات به این صورت خواهد بود:
با همین تنظیم ساده، اینورتر به راحتی با سیستم کنترل مرکزی هماهنگ می‌شود.
جامپرها اگرچه قطعاتی کوچک و ساده هستند، اما نقش بزرگی در عملکرد اینورتر دارند. آن‌ها امکان انتخاب بین حالت‌های مختلف ورودی و خروجی آنالوگ، تنظیم نحوه اتصال زمین و ایزولاسیون سیگنال‌ها را فراهم می‌کنند.
انتخاب صحیح جامپرها باعث می‌شود اینورتر به شکل بهینه با تجهیزات جانبی مانند PLC، سنسورها و سیستم‌های مانیتورینگ سازگار شود. از سوی دیگر، تنظیم نادرست آن‌ها می‌تواند موجب خطاهای جدی، کاهش دقت کنترل و حتی آسیب سخت‌افزاری شود.
بنابراین، آشنایی کامل تکنسین‌ها و مهندسان با عملکرد هر جامپر، پیش‌نیاز مهمی برای راه‌اندازی و نگهداری مطمئن سیستم‌های درایو و اینورتر است.
